Josevanrosmalen.nl

Knut Hamsun, Het laatste hoofdstuk

 
Deze grote roman van de Noorse schrijver Knut Hamsun heeft als thema’s de liefde en de dood. Het verhaal speelt in de tijd dat de hoofdstad van Noorwegen nog Kristiana heette, dus voor 1905, het jaar dat Noorwegen een zelfstandig Koninkrijk werd. Het verhaal begint met een boer, Daniël, vol liefdesverdriet en boosheid over een verbroken relatie. Op de grond nabij zijn boerderij wil een ondernemer een kuuroord, een soort sanatorium bouwen, om bij voorkeur rijkere cliënten te herbergen. Er verrijst een groot gebouw met diverse paviljoens, op de helling van een berg. De boerderij van Daniël en het sanatorium blijven in de hele roman de locaties waar het verhaal zich afspeelt. Naast Daniël zijn de hoofdpersonen de Franssprekende Julie d’Espard, Leo Magnus, bijgenaamd ‘ De zelfmoordenaar’ en graaf Fleming.
Julie heeft zowel een relatie met Daniël als met Fleming. Daniël wil met Julie trouwen. Hij leeft in de veronderstelling dat hij de vader is van het pasgeboren kind, maar in werkelijkheid is dat Fleming. Zij weigert het huwelijk en probeert tussen de mannen te schipperen, maar Daniël pikt het niet en wordt agressief. Er voltrekt zich een drama. Hij vermoordt de graaf. Hij wordt veroordeeld en komt er met een gevangenisstraf van zeven jaar mild van af, mede dankzij een pleidooi van de dominee.
Leo, de ‘zelfmoordenaar’ dreigt zichzelf voortdurend van kant te maken, maar uiteindelijk overleeft hij alle stormen. In het sanatorium vinden diverse sterfgevallen plaats. Het verhaal eindigt dramatisch, het sanatorium vliegt in de fik en er vallen vele slachtoffers, waaronder de vrouw van Leo Magnus. Hij ontkomt en loopt naar de boerderij en ontmoet daar Julie die daar verblijft met haar kind.
De titel ‘ Het laatste hoofdstuk’ slaat op het laatste deel van het leven, in het zicht van de dood. De depressie van de ‘ zelfmoordenaar’, de angst van Daniël, het lichamelijk verval van veel bewoners van het sanatorium spelen allemaal een rol en meer symbolisch ook het gevoel van een stervende samenleving in een opkomende nieuwe wereld. Hamsun had een conservatieve maatschappijvisie, hij schreef meerdere boeken over obsessief gedrag, zoals ook het boek ‘Honger’. Het 'laatste hoofdstuk'is een kloek boek om te lezen, maar zeker ook onderhoudend. Er zit voldoende vaart in en soms ook spanning. Elementaire emoties zoals angst, jaloezie, hebzucht en ook liefde en aandacht komen er in aan bod.
Geschatte leestijd: dertien uur, in mijn geval verspreid over vier dagen.