Josevanrosmalen.nl

Jan Wolkers, Winterbloei

 

48575913. sy475

Toen Jan Wolkers al een oude man was, bezocht ik in Leiden in het museum De Lakenhal een tentoonstelling met schilderijen van Jan Wolkers. Grote doeken met veel kleur, lichtgevende landschappen, bloemenpracht. In de herfst van zijn leven wist hij nog steeds te boeien, net als het boekje Winterbloei, dat in 2019 breed werd verspreid in het kader van de campagne ‘Nederland leest’. Het boekje bevat teksten van Wolkers over zijn liefde voor planten en dieren en voor de natuur. Dat begin al voor de oorlog toen hij nog een jongen was en enthousiast over de boeken van Jac P. Thijsse en de gedichten van de Vlaamse priester-dichter Guido Gezelle. Het hoogtepunt van het boek vind ik de delen van het dagboek dat Wolkers in 1971 schreef tijdens een verblijf van een week op het onbewoonde eiland Rottumerplaat. Zijn collega-schrijver Godfried Bomans was hem voorafgegaan. Een groter contrast dan tussen deze twee mannen is nauwelijks denkbaar. Godfried Bomans was niet bestand tegen het alleen zijn en het lawaai van de meeuwen. Hij raakte in een depressie. Zijn dagelijkse gesprekken via een radioverbinding met Willem Ruis in de studio in Hilversum verliepen moeizaam. Dit alles gebeurde vijf maanden voor zijn overlijden. Wolkers beschouwde het eiland direct als zijn domein, hij ving er garnalen en plukte sla en leefde zo van wat hij kon vangen en plukken. Hij hielp een scholekster met een gebroken poot door hem een spalkje aan te meten en hij verzorgde een uitgedroogde en verdwaalde zeehond. Hij maakte tochten over het hele eiland en fotografeerde de planten die hij zag. Hij zag toen ook al milieuvervuiling, bijvoorbeeld vogels vol olie en allerlei troep uit schepen dat op het eiland aanspoelde. In het laatste stuk ‘De schuimspaan van de tijd’ blikt Wolkers vooruit op de tijd na zijn overlijden en hij een schim uit het verleden is. Hoe is het dan met de uitlaatgassen en het landbouwgif?

Jan Wolkers omringde zich met natuur, eerst met een volkstuin in Amsterdam en later met een huis met veel land op Texel, waar hij een groot deel van zijn leven woonde. Het boek bevat ook divérse brieven aan zijn zoon Jeroen plus een aantal korte verhaaltjes waarin hij zich tot kinderen richt. Onno Blom, de biograaf van Wolkers schreef een inleiding. Aaf Brandt Corstius schreef enkele columns over wat Wolkers voor haar betekende. Ze heeft hem kort voor zijn dood nog geïnterviewd over een aangekondigd boek dat er niet meer zou komen.
Het boek bevat ook enkele foto’s van Wolkers.
Zoals gezegd, het deel over Rottumerplaat vind ik het hoogtepunt. Iets meer duiding van de opgenomen teksten zou ik wel nuttig vinden. Het was me bijvoorbeeld niet direct duidelijk dat de brieven aan Jeroen gericht waren aan een van de zonen uit zijn eerste huwelijk

 

 

Zie ook: https://www.goodreads.com/book/show/48575913-winterbloei

Jan 04, 2022